Kış Gündönümü Nedir?
Kuzey yarımkürede 21 Aralık’a denk gelen bu tarih, mevsimin sonbahardan kışa dönüm noktasıdır. Bu nedenle kış gündönümü, Türkçe’deki adıyla “günberi” olarak da anılır. Ayrıca bugün yılın en kısa günü ve en uzun gecesidir.
Kuzey Avrupa’da Kış Gündönümü Gelenekleri
Hristiyan toplumlarda, yılın bu zamanında çoğunlukla insanlar Noel’i kutlamalarıyla ilgilenirler; ancak İskoçya’da ve tüm Avrupa’da gündönümünü çevreleyen ritüel ve tarih, Hıristiyanlığın gelişinden binlerce yıl öncesine dayanır. Birçok bayram kutlaması bu dönemlerde var olan geleneklerden uyarlanmıştır.
Kuzey Avrupa’da yaşayan eski insanların çoğu güneşe tapan avcı toplayıcılardı. Örneğin, İskandinav mitolojisinde güneşin mevsimleri değiştiren bir çark olduğuna inanılırdı. Kış dönümünün ortasında, yetişecek olan yeni mahsulleri kutsamak için tanrılara adaklar adar, şenlik ateşleri yakıp hikayeler anlatır ve bira içerlerdi.
Kış gündönümü o dönemde yaşayan insanlar için son derece önemliydi; çünkü ekonomik olarak mevsimlerin ilerlemesini izlemeye bağımlıydılar. Kışın ilk aylarında yaygın olarak yiyecek kıtlığı yaşanıyordu. Bu nedenle bu kutlama sert kış ayları başlamadan önceki son kutlamaydı. Sığırların çoğu, kışın beslenmeleri gerekmesin diye kesilir, bu sayede bol miktarda taze et bulunurdu. Ayrıca aynı zamanlarda, yıl boyunca yapılan şarap ve bira da fermente olur ve içilmeye hazır hale gelirdi.
İskoçya’da Kış Gündönümü
İskoçya’da, Hıristiyanlığın gelişinden daha önceki dönemde, gündönümünde Kelt rahipleri, meşe ağacında yetişen ökseotlarını keser ve bu otları bir nimet olarak görürlerdi. Meşeler bu dönemde kutsal sayılıyor ve ökse otunun kışları çıkan kırmızı meyvesinin karanlık kış aylarında hayatı bir simgelediği düşünülüyordu.
Eilean Donan
Eski Kelt halkı, güneşin kışın ortasında on iki gün boyunca hareketsiz kaldığına inanıyordu ve bu on iki gün süresince bir önceki yılın ateşinin kalıntılarını kullanarak yeni bir kütük yakıyorlardı. Bu ateşin karanlığı fethedeceğine, kötü ruhları kovacağına ve gelecek yıl için şans getireceğine inanılıyordu.
Günümüzde Gündönümü Kutlamaları
Yukarıda bahsettiğimiz geleneklere daha onlarcasını ekleyebiliriz. Gökyüzü ve doğa ile bizim sahip olduğumuzdan çok daha kuvvetli bir bağa sahip olan eski insanlardan bugüne ne kaldı peki? Aslında kültürler değişse de çoğu gündönümü geleneğinde ortak olan şey, yılın bu zamanının bir araya gelmek ve geçmişi hatırlamakla ilgili olmasıdır. Kutlamalar gelişti ve değişti, ancak gündönümünün tarihi sabit kaldı. Bugün dünyamızda meydana gelen büyük değişikliklere rağmen, bazı şeylerin her zaman devam edeceğini, her zaman geçmişle bağlantı kuracağını hatırlatmak için yılın en uzun gecesi daima bizlerle.
Peki Bu Uzun Geceyi Nasıl Geçirmeli?
Ökseotu kesmek, kütük yakmak günümüz şartlarında biraz zor olabilir kabul; ancak bu gece kendinize ait bir ritüel oturtup siz de kışı selamlayabilir ya da çetin geçecek kış günleri için ruhunuzu ve zihninizi hazırlayabilirsiniz.
