Kabul etmek lazım ki Scotch tutkusu yeni başlayan kişiler için seçim yapmak kolay değildir ve çoğu kez alım tercihi, üretici markanın saygınlığına ya da bilinirliğine göre yapılır. Ancak iyi bir Scotch sever, Scotch’un şişesinde ruhunu ve karakterini yansıtan birçok şey bulunduğunu bilir. Bu yüzden Scotch etiketi okumayı bilmek viski meraklıları için öğrenilmesi gereken önemli bir adımdır. Şişeden şişeye çeşitli farklılıklar görülebilecek olsa da, bir viski şişesinde karşınıza çıkacak belli başlı detayları sizin için derledik. İşte viski alırken işinize yarayacak ve bakmanız gereken bilgiler:
YAŞ
Viski yaşı Scotch severler için önemli bir detaydır ve viskinin fıçıda yıllanma süresi arttıkça ürünün fiyatının da yükseleceğini söylemek yanlış olmaz. Yine de, her şişede yaş ibaresiyle karşılaşmayabilirsiniz. İskoç kanunlarına göre bir Scotch’ın yaşını şişedeki en genç viski belirler ve bazı üreticiler yaş ibaresi vermemeyi tercih ederler. Bu durumda da yine İskoç kanunlarına göre viskinizin en az üç yıllık bir fıçı geçmişi olduğunu varsayabilirsiniz.
Yaş ibaresi vermeyen birçok önemli viski üreticisi vardır ve bunu doğrudan kaliteyle ilişkilendirmemeniz konusunda küçük bir not ekleyebiliriz.
ÜRETİM BÖLGESİ
Scotch üretim bölgeleri geleneksel olarak Islay, Speyside, Highlands, Lowlands ve Campletown olarak beşe ayrılır ama bunların yanında yine sıkça karşınıza çıkabilecek Adalar (Islands) bölgesi aslında Islay Adası’nın da içinde bulunduğu bölgenin adıdır. Scotch üretim bölgeleri ve karakterleriyle ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Üretildiği bölge, viskinin karakterini belirleyen en önemli unsurdur. Günümüzde artık genelleme yapmaktansa şişe üzerinden bir inceleme yapmak daha isabetli olsa da her bölgenin bilinen belli tat ve notalar olduğunu söylemekte fayda var. Tıpkı Islay bölgesinin daha isli notalarla Speyside’ın ise daha çiçeksi, meyvemsi aromalarla bilinmesi gibi. Ağız tadınıza göre hangi üretim bölgesine bakacağınıza karar verebilirsiniz.
VİSKİ TÜRÜ
Viskiler üretim süreçlerine göre çeşitlilik içerir ve konu Scotch olduğunda karşılaştığımız türler Single Malt ve Blended (Harman) viskilerdir. Single Malt tek bir damıtım evindeki maltlanmış arpadan yapılan viskileri içerirken Blended viskiler farklı karakterde viskilerin harmanlanması sonucu ortaya çıkar.
ALKOL YÜZDESİ
İlk bakışta alkol yüzdesi Scotch etiketi için çok önemli bir bilgi gibi görünmese de üreticinin vizyonunu yansıttığı için alkol yüzdesi aslında etikette çok önemli bir yer tutar. Yasalara göre bir viskinin en az %40 alkol seviyesine sahip olması gerekir ve birçok damıtım evi de rahat içim sağladığı için bu oranda pek değişikliğe gitmez.
Yine de birçok yerde %46, 52,7 veya 53,8 gibi alkol oranlarıyla karşılaşabilirsiniz. Bu yüksek oran genellikle bir viskinin ‘cask strength’ olduğuna işaret eder. Yani fıçıdan çıkan viski, üzerine su eklenmeden şişeye konmuştur. Bazı Scotch severler viskinin en doğal içimli halini yansıttığı için cask strength viskilerin hayranıdır.
Küçük bir not; alkol seviyesini şişede genelde “ABV” (yani Alcohol by Volume) kısaltmasının yanında bulabilirsiniz.
FIÇI TÜRÜ
Bir viski yıllandırılırken kullanılan fıçı türü tadına dair en büyük ipucunu verecek şeylerden biridir. İçinde önceden Rom beklemiş bir fıçı ve Sherry beklemiş bir fıçı viskiye bambaşka notalar kazandıracaktır. Bazı üreticiler viskilerini uzun süreler boyunca bu fıçılarda bekletirken bazıları bunu şişeleme aşamasına geçmeden ‘bitirici fıçı’ olarak kullanırlar.
Bununla birlikte viski alırken üstündeki pazarlamaya ilişkin kelimeler veya tadım notlarına fazla itibar vermenize gerek yoktur. Bunlara deneyiminize göre kendiniz de karar verebilirsiniz.
Tebrikler; artık viski etiketi okumayı biliyorsunuz. Şimdi seçim zamanı!
Sláinte!
